Doğal kozmetik ürünler denilince aklımıza ilk gelen koruyucusuz ve doğal hammaddeler kullanılarak üretilmiş ürünler. Ancak bu kısmen de olsa hatalı bir bilgi. Doğal kozmetik ürünler elbette doğal hammaddelerle üretilmeli ancak koruyucu kullanılmamış bir kozmetik ürün kısa sürede bakteri yuvasına dönüşecek sağlıksız bir ürün demek. Kimya bilimi ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte doğal kozmetik ürünlerde kullanılabilecek doğal ve bitki bazlı koruyucu seçenekleri de çoğaldı. Doğal bir koruyucu kullanılarak üretilmiş doğal kozmetik ürünleri tercih etmek sağlığımız açısından en doğru tercih olacaktır.
Sağlıklı ve doğal kozmetik ürün arayışımızın çoğaldığı bu günlerde doğal kozmetik nedir sorusunun cevabını yasal tanımıyla verelim. Sağlık Bakanlığı'na bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK)'na göre bir kozmetik ürünün doğal olarak nitelendirilebilmesi için minimum %95 oranında doğal hammaddelerden oluşması gerekmektedir. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK)'nin doğal kozmetik ürün iddialarına dair hazırlamış olduğu kılavuzda;
Doğal kozmetik bileşeni: Doğal kaynaklı hammaddelerden, doğal işleme yöntemlerine veya kriterlerine göre elde edilen kozmetik ürünlerin bileşimine giren maddeleri,
Doğal kozmetik ürün: Bileşiminin en az yüzde 95’inin doğal içerikli olduğu, bununla birlikte bu içeriğin doğal olma gerekliliklerini sağladığını kanıtlayan ancak organik olmasının gerekmediği kozmetik ürünü,
Doğal maddeler: Bitkisel, inorganik-mineral veya hayvansal kökenli (ölü omurgalılar hariç) ve bunların karışımları ve birbirleriyle "reaksiyon ürünleri” olarak tanımlanmıştır.
Kozmetik Reklamları ve "... İçermez" İbareleri
Son birkaç yıldır kozmetik ürün reklamlarında görmeye başladığımız;
- silikon içermez
- paraben içermez
- tuzsuz şampuan
- bitkisel ürün
ve benzeri argümanlar karşımıza çok sık çıkar oldu. Bu ibareler ilk aşamada sevindirse de biraz düşününce ister istemez "madem zararlı, bu içerikler neden kullanılıyordu?" sorusunu akla getiriyor. Kullanılmaması gereken içerikler üründen çıkartıldığı için mutlu oluyoruz. Sonra da bu 'kısmen daha temiz' içerikli ürünleri satın almaya başlıyoruz. Çünkü gerçekte hiç birimiz kimyasal ürünleri cildimizde kullanmak istemiyoruz. Peki neden kullanıyoruz? Çünkü maalesef ne kullandığımızı aslında bilmiyoruz. Reklamlara inanıyoruz.
Büyük Endüstrilerin Kandırmacası
Büyük kozmetik endüstrilerinin ürün içerikleri çoğunlukla laboratuvarda üretilmiş, neredeyse tamamen sentetik hammaddelerden oluşuyor. Ambalaj üzerindeki vaatler parlak, ışıl ışıl saçlar, yumuşacık ve pürüzsüz ciltler… İçerikte kullanılan hammaddeler ise evrensel kabul gören INCI isimleri ile yazılıyor. Bu konuda eğitim almadan veya biraz araştırma yapmadan okuduğumuzda içerikte neredeyse tek tanıdık isim ‘Aqua’ oluyor. Yani ambalaj üzerindeki INCI isimleri okuduğumuzda ne kullandığımızı anlamamız pek de mümkün değil. Bu yüzden bir kandırmacanın içerisindeyiz aslında. Bize vaat ettikleri daha güzel saçlar, ışıl ışıl bir cilt ve havalı bir görünüm. Peki ya bizden aldıkları? Uzun vadede sağlığımız!
Sadece sağlığımız mı? Büyük endüstriler kocaman fabrikalarda kimyasal hammaddelerle ürettikleri ürünleri plastik şişelere doldurup kargo uçaklarıyla dünyanın dört bir yanına dağıtıyor. Oldukça uygun fiyatlarla hatta zaman zaman indirim kampanyalarıyla evimize giriyorlar.
Kargo maliyetlerini, ürün ambalajlarını, etiketlerini hatta taşıyıcı vev aracıların komisyon ücretlerini düşününce bu fiyatlarla bu ürünlerin 'doğal' hammaddelerle üretilebilmesinin mümkün olamayacağı ortada.
Doğal Kozmetik Ürünler
Peki buna alternatif var mı? Yeni yeni butik doğal kozmetik üreticilerinin oyuna girmesiyle cevabımız evet. Ama bu kulvarda oyuna giren butik üreticinin işi çok zor. Çünkü doğal ürün üretmek pahalıya mal oluyor. Sofralarda kullanmaya bile bazen kıyamadığımız gerçek soğuk sıkım yağlar butik üreticilerin ana hammaddeleri. Bir damlası bile çok kıymetli olan bu değerli yağlar kullanılarak; cildin ve saçların dostu, doğaya zarar vermeyen kişisel bakım ürünleri üretiliyor. Bir çok butik üretici üretiminden paketlemesine kadar her aşamasında çevreci çözümleri tercih ediyor. Çünkü doğaya zarar vermesinin uzun dönemde kendine zararlı olacağının bilinciyle hareket ediyor. Lokal üreticilerin tercih edilmesi dağıtım zincirindeki karbon emisyonunun azaltılmasında da rol oynuyor.
Butik Lokal Üreticiler
Sebzeden kozmetiğe her türlü ihtiyacımızı sağlıklı ve doğal alternatifi ile değiştirebiliriz. Çevremizdeki küçük üreticileri bulmak biraz zor olabilir. Ancak dijital dünyanın da gelişmesiyle sosyal medya hesaplarına ulaşmak ve iletişime geçmek çok kolay. Çevremizdeki lokal üreticileri takip edip ihtiyacımız olan ürünleri temin etmek hem doğa hem de kendimiz için yeşil bir adım atmak demek. Elbette bu yeşil adımı atarken satın aldığımız ürünlerin iyi üretilmiş, gerekli sağlık kontrollerinden geçmiş olduğundan emin olmak gerekiyor.
Doğal Kozmetik Ürün Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğal kozmetik alırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus ürünlerin hammadde seçimi ve üretim şartlarıdır. Hiçbir koruyucu içermeyen bir ürün almak kulağa çok güzel geliyor olabilir. Su içeren veya su ile temas etmesi gereken bir ürün, kısa sürede bakterilerin çok sevdiği bir ortama dönüşecektir. Kim nemlendirici niyetine bakteri ve mantar yuvası bir kremi yüzüne sürmek ister ki?
Öncelikle ürünlerde barkod var mı kontrol edilmeli. Sonra Sağlık Bakanlığı bildirimleri yapılmış olup olmadığına bakılmalıdır. https://utsuygulama.saglik.gov.tr/UTS/vatandas#/vatKozmetikUrunListele sayfasından marka veya barkod girilerek ürünle ilgili kontrol sağlanabilir. Daha detaylı inceleme için ürün web sayfası kontrol edilebilir ve içerik listesine bakılabilir. Halen akılda kalan sorular varsa direk üretici ile temasa geçilebilir.